Op een grauwe dag aan het begin van de zomer in 1903, stapten 60 mannen op hun fiets buiten Cafe au Reveil Matin in de kleine plaats Montgeron, net buiten Parijs. De fietsers waren voornamelijk Frans, met enkele Belgen, Zwitsers, wat Duitsers en Italianen. Een derde waren professionele rijders, gesponsord door fietsfabrikanten, maar de andere rijders zaten simpelweg vol passie voor de sport. Ze waren echter allemaal verenigd onder de uitdaging: een ongeëvenaarde test van het uithoudingsvermogen, en een dorst naar de 20,000 Franc welke voor de winnaar klaar lag. Dit was de allereerste rit zoals we deze nu als de Tour de France kennen.

Niemand had ooit iets vergelijkbaars als de Tour de France geprobeerd. Journalist Geo Lefevre had de race verzonnen, simpelweg als een stunt om de verkoop van zijn dagelijkse sportkrant ‘L’Auto’ een boost te geven. Samen met zijn editor, Henri Desgrange, veranderden ze Frankrijk in een enorm fietsparcours. Ze zetten een ronde van 2412 km op, van Parijs naar Lyon, Marseille, Toulouse, Bordeaux en via Nantes terug naar de Franse hoofdstad. Elke etappe omvatte gemiddeld 400 kilometer. Er is weinig twijfel dat een aantal rijders zich minder zorgen maakte over het winnen van de etappes, maar meer over het overleven daarvan! Tussen de etappes in waren 1 tot 3 rustdagen gepland. Heden ten dage zijn de etappes een stuk minder lang geworden; de langste is “slechts” 240 km.

In tegenstelling tot moderne rijders, reden deze jongens over onverharde wegen, zonder helmen. Ze reden als individuele fietsers, niet als teamgenoten. Ze hadden geen hulp tot hun beschikking. Ze konden niet in de slipstream van een collega rusten. Ze waren zelf verantwoordelijk voor reparaties die de fiets nodig had. Ze reden zelfs met reserve banden rond hun middel, voor het geval ze een platte band zouden krijgen!

En omdat de etappes toen zo lang waren, reden veel fietsers door de nacht, met alleen het maanlicht om de route te wijzen, en zonder enig publiek. Uur na uur gaven racers links en rechts op. In de eerste fase van de race gooiden 23 rijders de fietsband in de ring. Maar uit de nacht kwam ook een favoriet te voren: 32-jarige Maurice Garin, een Franse professionele renner. Garin zat van top tot teen onder de modder toen hij in Lyon aankwam, 17 uur na de start van de race, slechts een minuut voor de nummer twee.

Garin ontving de bijnaam “De kleine schoorsteenveger”, omdat dat zijn beroep was geweest voordat hij een professionele wielrenner werd. En hij bouwde zijn voorloop uit, naarmate de etappes vorderden. Bij de vijfde etappe had Garin een voorsprong van twee uur! Toen de man in de tweede plaats niet één, maar twee lekke banden kreeg en in slaap viel tijdens een momentje rust, was de Tour zo goed als gewonnen voor Garin.

De zesde en laatste etappe, de langste van de hele race, begon in Nantes om 9 uur ’s avonds op 18 Juli, zodat kijkers de winnaar de volgende namiddag konden zien arriveren in Parijs. Garin deed zijn groene armband om, een teken dat hij de leider van de race was- het gele jasje voor de raceleider werd pas in 1919 geïntroduceerd. 20.000 mensen stonden klaar toen Garin als eerste binnenkwam en de Tour won. De populariteit van de Tour de France heeft sindsdien een groeifase en een daling gekend. De allerlaatste rijder kwam pas 64 uur later binnen!

Voor Desgrange, de uitgever wiens idee de Tour was, bleek de race een immens succes. De uitgave van de krant verdubbelde zich zesvoudig! Echter, een chronisch probleem voor de Tour begon ook al in deze eerste iteratie: valsspelen. Al in de eerste etappe van de eerste race werd Jean Fischer gediskwalificeerd voor het illegale gebruik van een auto om hem een zetje te geven- een andere wielrenner werd gediskwalificeerd voor het fietsen in de slipstream van een auto. Garin zelf was beschuldigd van het illegaal verkrijgen van eten tijdens een onderdeel van een etappe. De race was zo geplaagd door de schandalen dat Desgrange besloot, vier maanden na de finish, om Garin alsnog te diskwalificeren, samen met drie andere toprijders. Dat was, zoals we nu weten, niet de laatste keer dat een favoriete kampioen zijn titel gestript zou krijgen!